Για να είναι επιτυχημένη μία απάτη πρέπει να φαίνεται πραγματική. Ο σκοπός των απατεώνων είναι να παγιδέψουν ευκολόπιστους και ανυποψίαστους ανθρώπους για να τους ξεγελάσουν και να τους αποσπάσουν λεφτά προσφέροντας τους προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν υπάρχουν ή που δεν λειτουργούν.
Οι καταναλωτές μπορεί να εξαπατηθούν με πολλούς τρόπους, μέσω των συστημάτων πυραμίδας, ψεύτικων επενδύσεων ή κληρώσεων. Οι απατεώνες αναζητούν έναν εύκολο τρόπο για να αποσπάσουν τα λεφτά σας, χρησιμοποιώντας την πειθώ και την άγνοια των καταναλωτών για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.
Υποκλοπή προσωπικών δεδομένων..Τι είναι τα προσωπικά οικονομικά δεδομένα;
Τα προσωπικά οικονομικά δεδομένα περιλαμβάνουν:
• Τους αριθμούς των τραπεζικών λογαριασμών
• Προσωπικούς κωδικούς (ΡΙΝ numbers)
• Αριθμούς πιστωτικών καρτών
• Πληροφορίες καρτών ΑΤΜ
• Κωδικούς διαδικτύου
• Τηλεφωνικούς τραπεζικούς αριθμούς και κωδικούς
Ο κάθε καταναλωτής οφείλει να προσέχει και να φυλάγει τα προσωπικά του οικονομικά δεδομένα ούτως ώστε να μην μπορούν οι διάφοροι απατεώνες να τον εξαπατήσουν και να υπεξαιρέσουν τα λεφτά του.
Τι πρέπει να προσέχω;
Οι απατεώνες μπορεί να υποδυθούν ότι αντιπροσωπεύουν την τράπεζα σας ή κάποιο χρηματοοικονομικό οργανισμό και να προσπαθήσουν να αποσπάσουν τις προσωπικές σας οικονομικές πληροφορίες, ή μπορεί να:
-Σας αποστείλουν επιστολή ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο το οποίο να φαίνεται ότι προέρχεται από την τράπεζα σας και να ζητούν όπως επιβεβαιώσετε τις πληροφορίες του τραπεζικού σας λογαριασμού.
-Προσπαθήσουν να πάρουν τις προσωπικές σας οικονομικές πληροφορίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τηλεφώνου ή ταχυδρομικώς.
-Προσπαθήσουν να αποσπάσουν τις πιστωτικές σας κάρτες ή τους κωδικούς των πιστωτικών καρτών (ΡΙΝ) από τα σημεία που βρίσκονται οι μηχανές ΑΤΜ.
Παραδείγματα και τρόποι εξαπάτησης:
-Μπορεί να λάβετε μία επιστολή, ένα τηλεφώνημα ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο που σας ζητά όπως επιβεβαιώσετε τις πληροφορίες του τραπεζικού σας λογαριασμού. Πολλά από αυτά στέλλονται εκτός ωρών εργασίας και ειδικά τα Σαββατοκύριακα.
-Μπορεί να λάβετε μία επιστολή ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο το οποίο να αναφέρει ότι ο τραπεζικός σας λογαριασμός θα απενεργοποιηθεί εάν δεν ακολουθήσετε τις οδηγίες που αναφέρονται στην επιστολή.
-Μπορεί να λάβετε μία επιστολή ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, από ένα οργανισμό τον οποίον δεν γνωρίζετε, το οποίο σας πληροφορεί ότι κερδίσατε σε κάποια κλήρωση ή ότι κερδίσατε χρήματα από πώληση μετοχών. Συνήθως θα σας ζητήσουν τις λεπτομέρειες του τραπεζικού σας λογαριασμού ούτως ώστε να σας αποστείλουν τα χρήματα. Μερικές φορές μπορεί να επικοινωνήσουν μαζί σας τηλεφωνικώς μετά την αποστολή της επιστολής.
Τι πρέπει να κάνετε;
-Ποτέ να μην ανταποκρίνεστε σε ένα ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στο οποίο σας ζητούν να αποστείλετε ή να επιβεβαιώσετε τις προσωπικές σας οικονομικές πληροφορίες.
-Ποτέ μην καλείτε ένα τηλεφωνικό αριθμό που περιλαμβάνεται σε μία επιστολή ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, όταν υποπτεύεστε ότι ενδεχομένως να είναι απάτη. Ενημερώστε και καταγγείλετε το συμβάν στην αρμόδια αρχή.
-Ποτέ μην ανταποκρίνεστε σε ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, όταν υποπτεύεστε ότι ενδεχομένως να είναι απάτη. Εάν ανταποκριθείτε θα γνωρίζουν ότι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο σας είναι ενεργό και να συνεχίσουν την προσπάθεια τους να σας εξαπατήσουν.
-Ποτέ μην δίνετε προσωπικές πληροφορίες σε οργανισμούς που δεν συνεργάζεστε.
-Καταγγείλετε οποιαδήποτε προσπάθεια εξαπάτησης σας στις Αρμόδιες Εποπτικές Αρχές.
Σχέδια Πυραμίδων
- Ένα οικοδόμημα που μπορεί να καταρρεύσει πάνω σας. Αν θέλετε να βρείτε κάποιον ασφαλή τρόπο να επενδύσετε τα χρήματα σας, προσέχετε γιατί τα σχέδια πυραμίδας δεν είναι ο τρόπος για να πετύχετε το σκοπό σας. Τα σχέδια πυραμίδας δεν πωλούν προϊόντα πωλούν ψεύτικες υποσχέσεις. Το διαδίκτυο είναι ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος να κρατήσει κάποιος επαφή με τους φίλους και την οικογένεια του, αλλά δυστυχώς οι απατεώνες με αυτό τον τρόπο έχουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε σας. Μπορούν να σας παρουσιάσουν καταπληκτικές ευκαιρίες επενδύσεων για να κάνετε εύκολα χρήματα μέσω του υπολογιστή σας.
Η προώθηση των σχεδίων πυραμίδας μέσω του διαδικτύου ή και με άλλους τρόπους, έχει πάρει ραγδαία ανάπτυξη πράγμα το οποίο ανησυχεί ιδιαίτερα την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου καθώς και τους διάφορους οργανισμούς προστασίας των καταναλωτών σε όλο τον κόσμο. Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει στους στρατολόγους των πυραμίδων να αυξάνουν την πελατεία τους αφού έχουν άμεση πρόσβαση στους καταναλωτές παγκοσμίως. Αυτό σημαίνει ότι η στρατολόγηση είναι γρηγορότερη και περισσότερο διαδεδομένη δίνοντας τη δυνατότητα στους απατεώνες να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά στις οικονομίες των θυμάτων.
Τα σχέδια πυραμίδων είναι συνήθως παράνομα επειδή δεν πωλούν τα προϊόντα, δίνουν μόνο ψεύτικες υποσχέσεις. Τα θύματα καταβάλλουν ένα τέλος συμμετοχής αλλά για να ανακτήσουν μέρος των χρημάτων τους πρέπει να στρατολογήσουν νέα μέλη. Για να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν κάποιο κέρδος θα πρέπει να υπάρχει μία ατελείωτη στρατολόγηση νεοφερμένων. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει, οπότε οι νεοσύλλεκτοι χάνουν τα χρήματά τους ενώ οι διοργανωτές του σχεδίου παίρνουν τα παράνομα κέρδη τους και εξαφανίζονται.
Μερικά παραδείγματα των σχεδίων πυραμίδας είναι οι αλυσιδωτές επιστολές (chain letters), η αποστολή τιμοκαταλόγων και οι επικερδείς λέσχες. Συνήθως αυτά είναι παράνομα αλλά διαφημίζονται συχνά μέσω του τύπου, του διαδικτύου, σεμιναρίων επενδύσεων ή μπορείτε να μάθετε γι’ αυτά μέσω κάποιου συγγενή ή φίλου.
Παραπλανητική Αγορά Μετοχών
Από έρευνες που έγιναν από διάφορους οργανισμούς φάνηκε ότι οι καταναλωτές είναι πολύ ευκολόπιστοι. Σε μερικές χώρες όπως η Η.Π.Α και η Αυστραλία, οι εποπτικές αρχές χρησιμοποιούν εικονικές ιστοσελίδες οι οποίες προσφέρουν για παράδειγμα ευκαιρίες επένδυσης στο διαδίκτυο ούτως ώστε να προειδοποιήσουν τους επενδυτές για τις κομπίνες του διαδικτύου. Και στις δύο περιπτώσεις οι πιο πάνω εποπτικές αρχές έλαβαν αιτήσεις για επένδυση αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Η Αυστραλιανή αρχή προχώρησε παραπέρα και καθιέρωσε το βραβείο «το Κορόιδο του Μηνός» για να επισημαίνει τις πιο πρόσφατες απάτες και κομπίνες.
Εάν λάβετε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από ένα ξένο που σας δίνει συμβουλές αγοράς μετοχών ή συμβουλές για την αξία της μετοχής μίας συγκεκριμένης εταιρείας, τότε θα πρέπει να υποψιαστείτε ότι πρόκειται περί απάτης.
Οι κομπιναδόροι θα στείλουν εκατομμύρια αυτόκλητα μηνύματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (spam emails) εξηγώντας στους παραλήπτες ότι η αξία μίας συγκεκριμένης μετοχής θα αυξηθεί για κάποιους λόγους. Αρκετοί αφελείς επενδυτές θα αγοράσουν τη συγκεκριμένη μετοχή με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ζήτηση και η αξία της μετοχής στο Χρηματιστήριο. Εν τω μεταξύ οι κομπιναδόροι θα πωλήσουν τις μετοχές που κατέχουν στις αυξημένες τιμές της μετοχής και να αποκομίσουν ένα σεβαστό κέρδος, ενώ οι νέοι ιδιοκτήτες
των μετοχών θα πραγματοποιήσουν ζημιές δεδομένου ότι έχουν πληρώσει περισσότερα απ’ ότι άξιζαν οι μετοχές που αγόρασαν.
-Μην βιάζεστε. Παρότι υπάρχουν χρονικά όρια για ειδικές προσφορές, η τακτική να χρησιμοποιείται πίεση στον αγοραστή είναι συνήθως σημείο απάτης.
-Μην περιμένετε να γίνετε πλούσιοι από την μια μέρα στην άλλη, επενδύετε μόνο με αυτούς που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε.
-Μην δίνετε τον αριθμό του τραπεζικού σας λογαριασμού, της πιστωτικής σας κάρτας ή άλλες ατομικές πληροφορίες σε αγνώστους.
-Μην κρίνετε την αξιοπιστία μίας ιστοσελίδας από το πόσο επαγγελματική εμφάνιση έχει. Είναι πολύ εύκολο και χωρίς κόστος η δημιουργία και προώθηση της από οποιονδήποτε.
Τηλεφωνικές Απάτες
Για να προσελκύσουν και να προκαλέσουν την περιέργεια του θύματος ορισμένοι απατεώνες θα προσποιηθούν ότι είναι σύμβουλοι επενδύσεων ή ότι προωθούν ένα λαχείο για κοινωφελείς σκοπούς ή ακόμη ότι πωλούν ένα
προϊόν το οποίο ουδέποτε φτάνει στο προορισμό του.
Εάν σας πάρει τηλέφωνο:
-κάποιος άγνωστος, συνήθως από το εξωτερικό
-σας προσφέρει αποδόσεις για επενδύσεις πέραν του λογικού
-σας ενθαρρύνει να εμπορευθείτε ξένο συνάλλαγμα ή μετοχές
Τότε μπορεί, αν το επιτρέψετε, να γίνετε το επόμενο θύμα απάτης.
Οι κομπιναδόροι που χρησιμοποιούν το τηλέφωνο για να παγιδέψουν τα θύματα τους στηρίζονται κυρίως στην ανθρώπινη περιέργεια και στο δέλεαρ ότι είναι πολύ εύκολο να κερδίσεις γρήγορα χρήματα. Υποστηρίζουν συχνά
ότι είναι χρηματιστές ή διευθυντές χαρτοφυλακίων, και εκμεταλλεύονται την περιέργειά σας για τις υψηλές αποδόσεις που προσφέρουν. Μερικές φορές εάν ενδιαφερθείτε θα σας διευθετήσουν ραντεβού με έναν ανώτερο «σύμβουλο» ο οποίος θα επικοινωνήσει αργότερα μαζί σας. Συνήθως προσφέρουν «ψηλές αποδόσεις» για επενδύσεις σε μετοχές, επενδύσεις σε ακίνητα, διάφορα σχέδια δικαιωμάτων, ή εμπορικές συναλλαγές
ξένων νομισμάτων. Οι απατεώνες αυτοί λειτουργούν συνήθως από το εξωτερικό.
Ο στόχος των κομπιναδόρων είναι να σας κάνουν να αισθανθείτε χαζοί και ανόητοι εάν τολμήσετε να πείτε ΟΧΙ στις προτάσεις τους. Οι απατεώνες είναι πολύ επίμονοι, τα θύματα σε μερικές περιπτώσεις τους δίνουν χρήματα λόγω της πίεσης που εξασκούν πάνω τους. Οι απατεώνες γνωρίζουν πολύ καλά τη τέχνη της παραπλάνησης και ξέρουν πώς να παίξουν με τα συναισθήματα σας για να σας φέρουν σε δύσκολη θέση.
Πώς να αναγνωρίζετε και να αποφεύγεται τις παγίδες και τους απατεώνες
Χρήσιμες Συμβουλές:
-Οι απατεώνες προσπαθούν συνήθως να πωλήσουν πολύπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα τα οποία οι καταναλωτές δυσκολεύονται να αντιληφθούν. Μην επιτρέπετε ποτέ σε αγνώστους να διαχειρίζονται τα χρήματα σας.
-Οι απατεώνες ντύνονται ωραία και με γούστο, εμφανίζονται ως πετυχημένοι επαγγελματίες και προσπαθούν να σας εντυπωσιάσουν.
-Οι απατεώνες σας κάνουν να νοιώθετε άβολα, εκμεταλλεύονται τα συναισθήματα σας, προκαλούν την πλεονεξία και σας κάνουν να νοιώθετε ανασφαλείς και ανεπαρκείς για τις χρηματοοικονομικές σας γνώσεις.
-Οι απατεώνες σας πιέζουν να αποφασίσετε αμέσως, να πείτε το ναι χωρίς χρονοτριβή, για να μην χάσετε τη «μοναδική» και «ανεπανάληπτη» ευκαιρία που σας προτείνουν.
-Οι απατεώνες συμπεριφέρονται φιλικά και δείχνουν ότι νοιάζονται για τα προσωπικά σας θέματα. Είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα για να σας πείσουν να αγοράσετε τα προϊόντα τους.
-Προσέξτε, οι επενδύσεις υπόκεινται σε επενδυτικό κίνδυνο, εάν σας προσφέρουν επενδυτικά σχέδια και σας υπόσχονται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος θα πρέπει να διερωτηθείτε αν είναι πραγματικά ή όχι.
-Να θυμάστε, όταν οι απατεώνες πετύχουν το σκοπό τους εξαφανίζονται μαζί με λεφτά σας.
Μπορείτε να προβείτε σε καταγγελία αν διαπιστώσετε πως έχετε πέσει θύμα απάτης του διαδικτύου ή άλλης μεθόδου στην Αστυνομία, στο Τμήμα Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων - Γραφείο Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στο τηλέφωνο 22-808200 ή στη γραμμή του πολίτη στο 1460. Ακόμη μπορείτε να ζητήσετε πληροφορίες από τις εποπτικές αρχές κατά πόσο μια εταιρεία είναι νόμιμη ή όχι.
